Evropska unija i njene države članice zauzimaju čvrst i principijelan stav protiv smrtne kazne u bilo kom slučaju i pod bilo kojim okolnostima. Ovaj stav proizlazi iz univerzalnog i osnovnog prava na život. On je takođe utkan u ljudsko dostojanstvo svakog ljudskog bića čak i onih koja čine najsvirepije zločine.
Ukidanje smrtne kazne širom sveta je jedan od vodećih ciljeva politike ljudskih prava EU i jedan od glavnih prioriteta Akcionog plana EU za ljudska prava i demokratiju za period od 2015-2019.
U borbi protiv smrtne kazne EU se dosledno služi širokim spektrom diplomatskih sredstava poput saopštenja, demarša i dijaloga o ljudskim pravima. EU nastavlja da ističe da je priroda smrtne kazne okrutna i nehumana; da je nespojiva sa ljudskim dostojanstvom i pravom na život; da predstavlja nepovratnu grešku u slučaju izricanja pogrešne presude; da nije efikasnija kao sredstvo odvraćanja od drugih vidova kažnjavanja; da ukidanje smrtne kazne ne dovodi do porasta kriminala.
EU nastavlja da podstiče sve države da pristupe Drugom fakultativnom protokolu Međunarodnog pakta o ljudskim i političkim pravima, najvažnijem međunarodnom instrumentu UN za ukidanje smrtne kazne. U zemljama u kojima se smrtna kazna još uvek praktikuje, EU poziva na njeno postepeno ukidanje i zahteva da se ona sprovodi u skladu sa međunarodno priznatim minimalnim standardima za njeno izvršenje.
Specijalni predstavnik EU za ljudska prava, Stavros Lambrinidis, igra aktivnu ulogu u ukidanju smrtne kazne. Na Svetskom kongresu protiv smrtne kazne u junu u Oslu je predstavljao EU, dok je u martu u Belorusiji održao govor u kom je snažno podstakao Belorusiju da se pridruži svim ostalim zemljama na evropskom kontinentu u ukidanju smrtne kazne.
Politika EU protiv smrtne kazne je čvrsto integrisana u relevantnim Smernicama EU. EU je vodeći institucionalni akter i najveći donator organizacijama civilnog društva koje se širom sveta zalažu za ukidanje smrtne kazne. Ukidanje smrtne kazne je jedan od tematskih prioriteta Evropskog instrumenta za demokratiju i ljudska prava.
Osim toga, EU je prva regionalna organizacija koja je usvojila pravila o zabrani trgovine proizvodima koji se koriste za izvršenje smrtne kazne (mučenja i zlostavljanja) kao i o zabrani pružanja tehničke pomoći koja je povezana sa takvom robom.
Kada su u pitanju međunarodni forumi, EU je bila na čelu intenzivne kampanje za usvajanje Rezolucije za Moratorijum na smrtnu kaznu u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija. Generalna skupština je u decembru 2014. usvojila ovu rezoluciju podrškom od 117 glasova, a tom prilikom je broj ko-sponzora rezolucije dostigao rekordnih 95 zemalja. EU želi da ova Rezolucija dobije još snažniju podršku.
Povodom Svetskog i evropskog dana borbe protiv smrtne kazne, Torbjorn Jagland, generalni sekretar Saveta Evrope i Federika Mogerini, visoka predstavnica EU, izdali su deklaraciju u ime EU i Saveta Evrope.
O Svetskoj koaliciji protiv smrtne kazne
Svetska koalicija protiv smrtne kazne planira organizovanje niza događaja povodom 14 godina obeležavanja Svetskog dana borbe protiv smrtne kazne koji će ove godine biti posvećen temi smrtne kazne i terorizma. Zagovornici ukidanja smrtne kazne će na ovaj dan skrenuti pažnju na primenu smrtne kazne za krivična dela terorizma, ublažavanje smrtne kazne i smanjenje broja izvršenja. Osim što se protive smrtnoj kazni u svim okolnostima, zagovornici njenog ukidanja su posvećeni i poštovanju postojećih standarda ljudskih prava među kojima je zahtev za pravičnim suđenjem.
Ovo je dobra prilika i za isticanje uloge parlamentaraca imajući u vidu nedavno objavljenu publikaciju „Parlamentarci i ukidanje smrtne kazne“ (dostupna na engleskom, francuskom i arapskom). Parlamentarci igraju značajnu ulogu u procesu ukidanja ili proširenja obima smrtne kazne, na primer kada ona treba da obuhvati krivična dela terorizma. Oni su u epicentru usvajanja zakona, a u velikom broju zemalja imaju i poslednju reč kada je u pitanju donošenje zakona. Parlamentarci koji se zalažu za ukidanje smrtne kazne su često usamljeni u svojim nastojanjima i suočeni sa tenzijama povezanim sa terorizmom u svojim parlamentima.
Koaliciju čini preko 150 organizacija za ljudska prava i strukovnih udruženja. Koalicija obezbeđuje materijale za Svetski dan borbe protiv smrtne kazne na sedam jezika: engleskom, francuskom, španskom, arapskom, kineskom, ruskom i persijskom.
Za više informacija: http://www.worldcoalition.org/worldday
