Netaknuta priroda, neistražene pećine, reke ponornice, kulturno-istorijska odredišta, kao i planine kojima je oivičena, čine opštinu Žagubica jednom od najuzbudljivih destinacija u Srbiji. Međutim, žitelji ovog kraja su gotovo svake godine izloženi poplavama i šumskim požarima, pa je njihova pažnja, kao i pažnja opštinskih službi, često usmerena na očuvanje prirodnih bogatstava i poboljšanje opšteg kvaliteta života.

Kako bi brže reagovali na nepogode, opština Žagubica i susedna, rumunska opština Rekaš udružile su se kroz Interreg IPA projekat prekogranične saradnje „Vatrogasci i upravljanje vanrednim situacijama Rekaš – Žagubica“ koji finansira Evropska unija.

Od juna 2017. do maja 2019. Evropska unija uložila je 1,2 miliona evra, a opštine Rekaš i Žagubica više od 200 hiljada evra.

Poduhvat je organizovan uvažavajući različite načine za odbranu od prirodnih nepogoda, od naučnog do praktičnog pristupa do angažovanja građana. „Nabavka vozila za šumske požare i kamiona sa raonikom i solanom je posebno važna. Kupili smo i dve prenosne pumpe koje su posebno bile važne tokom poplava 2018. i 2020, a  značajno je i to što smo formirali dobrovoljno vatrogasno društvo Mlava i opremili njihove prostorije“, kaže Milena Pajić, članica projektnog tima Opštine Žagubica.

U julu 2020. u žagubičkom naselju Krepoljin, ponovo je došlo do poplava a u borbi sa nadošlom vodom nova oprema je imala važnu ulogu, posebno  vatrogasne cisterne kojom je rečno korito brže i efikasnije očišćeno čime se sprečilo dodatno izlivanje reke.

Pored tehničke pomoći, izrađena je i studija rizika kojom su arhivirani i analizirani dosadašnji podaci o poplavama i šumskim požarima u opštini.

„Nov je način prikupljanja i skladištenja u bazi podataka o riziku za posmatrano područje. To nam daje dobru osnovu da u svakom trenutku znamo koja opasnost može da se ispolji, i koji segmenti sistema mogu biti ugroženi u jednom teritorijalnom području (ljudi, objekti, infrastruktura, energetika, poljoprivreda, vodosnabdevanje i sl.)“, rekao je  Dr Mihailo Ratknić, Rukovodilac naučno-istraživačke jedinice Pošumljavanje, gajenje i ekologija šuma u Institutu za šumarstvo iz Beograda

On objašnjava da su, pre svega, sagledani elementi rizika koji dovode do požara i poplava – analizirana je sezonska dinamika nastanka šumskih požara za područje opštine, kao i uticaj dana na nastajanje šumskih požara. Kada se radi o zaštiti od poplava izvršena je analiza hidrografskih karakteristika područja, način stvaranja bujičnih talasa, kao i područja koja su najviše ugrožena, uzimajući u obzir i iskustva iz ranijih vanrednih situacija i njihove posledice.

Izveštaj TV Homolje

Analizirane su i mogućnosti upravljanja rizikom: preventivne zaštite, pripravnosti subjekata kada dođe do nepogoda i mogućnosti sanacije područja nakon nepogoda.

„Zahvaljujući ovoj studiji jasnije su definisane mere koje treba preduzeti da do požara ne dođe, a u slučaju kada se i pojavi požar, omogućen nam je bolji uvid u teritorijalno područje i u to ko su najugroženiji…“, rekao je  Radiša Simeonović, komandir vatrogasne službe u Žagubici i načelnik štaba za vanredne situacije opštine Žagubica.

Održane su i zajedničke obuke i vežbe vatrogasnih jedinica dve opštine, kao i izraze ponosa koje su obe službe pokazale povodom obavljanja svog posla. Poseban izazov i potreba brzog reagovanja nastaje u slučajevima požara.

„Kod susreta sa požarom osnovne su: brza procena veličine požara, pravac i brzina širenja… Zahvaljujući terenskom vozilu koje je nabavljeno iz projekta, brže možemo prići lokaciji požara u brdskim predelima i gašenju početnih požara. Vozilo se pokazalo efikasnim i u zimskim uslovima, kada su na nepristupačnim terenima i nekategorisanim putevima izvlačena zavejana vozila fizičkih lica. Takodje, važan je i razvalni alat Lukas, koji služi kod težih saobraćajnih nesreća. Vatrogasci i policija u opštini Žagubica do sada ga nisu imali“, objašnjava komandir Simeonović.

Projekat je uključio i građane i učenike osnovnih i srednjih škola. Organizovane su radionice o aktivnostima koje mogu preduzeti u cilju očuvanja životne sredine. Rezultat je bio i taj što su se građani sami ponudli da čiste i uređuju naselja i divlje deponije.

Program prekogranične saradnje Srbije i Rumunije  realizuje se od 2004. godine. Cilj programa je dostizanje usklađenog i održivog društveno-ekonomskog razvoja u pograničnoj oblasti Rumunije i Srbije uspostavljanjem zajedničkih prekograničnih projekata i aktivnosti. Glavni prioriteti su promovisanje zapošljavanja i mobilnosti radne snage, zaštita životne sredine, održiva pokretljivost i pristupačnost, kao i podrška razvoju turizma. Finansiran je sredstvima Evropske unije.

Do sada je podržano preko 160 projekata sa oko 150 miliona evra čiji su nosioci više od 400 organizacija i institucija iz pograničnih krajeva obe zemlje. Više o aktuelnim pozivima za podnošenje projekata možete pratiti na sajtu Ministarstva za evropske integracije.